Jak wskazują raporty funkcjonariuszy Centralnego Biura Śledczego, ubiegły rok poszczycił się niechlubnym rekordem ilości przejętych narkotyków. Funkcjonariusze udaremnili wprowadzenie na czarny rynek ponad 14 ton narkotyków, podczas gdy w 2022 r. było to 11 ton. Skala problemu jest, więc ogromna, a tendencja wzrostowa. Obowiązujące w naszym kraju przepisy dotyczące przestępstw narkotykowych są dość surowe, co skutkuje zagorzałymi dyskusjami w sferze publicznej. Co więc grozi osobie, przy której policja znajdzie zakazane środki odurzające, substancje psychotropowe i psychoaktywne i jak wówczas należy postępować?
Na wstępie należy zaznaczyć, iż posiadanie narkotyków w Polsce jest przestępstwem ściganym z mocy Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, której celem jest nie tylko penalizacja wskazanych działań związanych z narkotykami, ale również przeciwdziałanie uzależnieniom i nadużywaniu środków odurzających. Ustawa reguluje, iż zarówno produkcja, przetwarzanie, sprzedaż, import, eksport, wprowadzanie do obrotu jak i już samo posiadanie narkotyków jest w Polsce zabronione. Karalne jest posiadanie każdego rodzaju narkotyków, nawet w najmniejszej ilości i na własny użytek. Definicja tych substancji jest szczegółowo opisana przez Ustawodawcę. W przypadku znalezienia u nas zakazanych substancji, policja ma prawo przeszukać nas i nasze mieszkanie, jeśli istnieją uzasadnione przesłanki, że możemy posiadać narkotyki, możemy zostać zatrzymani i przewiezieni na komisariat.
Posiadanie narkotyków należy do przestępstw powszechnych, występujących zarówno w typie uprzywilejowanym jak i kwalifikowanym, można je popełnić wyłącznie umyślnie. Ustawodawca dopuszcza zamiar bezpośredni – sprawca chce popełnić przestępstwo jak i zamiar ewentualny – sprawca przewiduje możliwość jego popełnienia i godzi się na to.
Co nam grozi? Konsekwencje posiadania narkotyków są zróżnicowane i zależą od kilku czynników, takich jak ilość substancji odurzającej, jej rodzaj, czy sprawca był wcześniej karany, a także czy substancje były przeznaczone do własnego użytku czy do dalszej dystrybucji.
Kiedy posiadanie jest legalne? Posiadanie narkotyków w Polsce jest legalne wyłącznie w ustawowo określonych przypadkach, dotyczy to podmiotów, które za zgodą odpowiednich organów mogą takich substancji zakazanych powszechnie używać w celach medycznych, przemysłowych lub do prowadzenia badań, jak również w leczeniu zwierząt.
W praktyce postępowań karnych, ilość narkotyków najczęściej przeliczana jest na porcje, przy czym porcja to minimalna ilość danego narkotyku, która może spowodować efekt odurzenia u przeciętnej dorosłej osoby. W sprawach dotyczących narkotyków, są powoływani biegli sądowi, którzy pomagają ustalić i oszacować ilość nielegalnych substancji. Co do zasady, im większa ilość porcji narkotyków, tym surowsza jest odpowiedzialność karna. Ilość posiadanych substancji możemy podzielić na trzy kategorie: nieznaczną, podstawową i znaczną, w przypadku posiadania ilości nieznacznej lub podstawowej, istnieją okoliczności łagodzące odpowiedzialność karną.
Posiadanie nieznacznej ilości narkotyków, w praktyce oznacza najczęściej posiadanie ilości, która pozwala właściwie jedynie na jednorazowe odurzenie się posiadacza i jest zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności (zgodnie z artykułem 62 ust. 1 Ustawy). Warto pamiętać, że może być uznane za przypadek mniejszej wagi, co skutkuje łagodniejszą odpowiedzialnością karną. W takim przypadku sprawcy grozi grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do roku (zgodnie z artykułem 62 ust. 3 Ustawy). W przypadku posiadania nieznacznej ilości narkotyków istnieje również możliwość umorzenia postępowania na podstawie artykułu 62a przytaczanej Ustawy oraz możliwość warunkowego umorzenia postępowania karnego na ogólnych zasadach.
Odpowiedzialności karnej za posiadanie podstawowej ilości narkotyków podlega osoba posiadająca kilka porcji narkotyków, posiadanie podstawowej ilości narkotyków nie umożliwia umorzenia postępowania na podstawie artykułu 62a Ustawy, istnieje jednak możliwość warunkowego umorzenia postępowania karnego na ogólnych zasadach.
Z kolei znaczna ilość narkotyków to najczęściej taka, która wystarcza do jednorazowego odurzenia się co najmniej kilkudziesięciu osób (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 lutego 2007 r., III KK 257/06). Posiadanie znacznej ilości narkotyków jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat, zgodnie z artykułem 62 ust. 2 Ustawy, wówczas brak jest możliwości umorzenia postępowania lub warunkowego umorzenia postępowania karnego.
Czy ma znaczenie rodzaj posiadanych narkotyków? Zgodnie z tym co zostało wskazane wyżej – wszystkie narkotyki w Polsce są nielegalne. Istnieje jednak szansa, że posiadanie tzw. narkotyków miękkich zostanie przez sąd ocenione w łagodniejszy sposób niż posiadanie narkotyków ciężkich.
Jakie są Twoje prawa? Przede wszystkim musisz wiedzieć, że nie masz obowiązku przyznawania się do zarzucanego Ci czynu, a jeszcze przed pierwszym przesłuchaniem przez policję powinny zostać Ci przedstawione Twoje prawa, w tym między innymi prawo do zachowania milczenia i wstrzymania się od składania wyjaśnień do czasu pojawienia się adwokata. Co powinniśmy zrobić? Najważniejszym krokiem jest skontaktowanie się z pełnomocnikiem, który w indywidulny sposób oceni sytuacje i możliwość pomocy prawnej – mamy prawo do skorzystania z pomocy obrońcy z urzędu lub samodzielnie wybrać prawnika. Pamiętaj, że prokurator lub sąd może umorzyć postępowanie jeżeli sprawca posiadał narkotyki na własny użytek, a ze względu na okoliczności ukaranie sprawcy byłoby niecelowe.
Jeśli szukasz obrońcy w procesie karnym, dobrze trafiłeś.
Zapraszam,
Adwokat Agnieszka Juchno-Marcjan
