Jak prawidłowo sporządzić spis inwentarza aby ustalić stan majątku spadkowego?
Spis inwentarza jest sposobem ustalenia majątku spadkowego osoby zmarłej i jego wartości. Spełnia również funkcję zabezpieczenia spadku. Może on zostać sporządzony na dwa sposoby:
- na wniosek sąd spadku wydaje postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza;
- wniosek o sporządzenie spisu inwentarza kieruje się bezpośrednio do komornika.
Sposób pierwszy – na wniosek sąd spadku wydaje postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza
Kto może złożyć wniosek?
W pierwszym przypadku wniosek może zgłosić osoba, która uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawca testamentu, tymczasowy przedstawiciel lub wierzyciel mający pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy. Istotnym jest, że w przypadku, gdy sporządzenia spisu żąda wierzyciel, postanowienie w tym przedmiocie zostaje wydane przez sąd spadku dopiero po wysłuchaniu spadkobiercy, chyba że nie jest to możliwe ze względu na to, że nie jest on znany albo nie ma z nim kontaktu.
Gdzie złożyć wniosek?
Wniosek należy złożyć do sądu ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, do sądu miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.
Opłata
Od wniosku pobiera się opłatę stałą w wysokości 100 zł.
Jakie są działania sądu?
Sąd zarządza niezwłocznie ogłoszenie o wydaniu postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza. Ogłoszenie takie powinno zawierać następujące informacje:
- imię i nazwisko, numer PESEL (jeśli został nadany) oraz ostatni adres spadkodawcy,
- datę śmierci spadkodawcy,
- pouczenie, że osoby uprawnione do złożenia wniosku mogą uczestniczyć w sporządzeniu inwentarza, w szczególności zgłaszać przedmioty należące do spadku, przedmioty zapisów windykacyjnych lub długi spadkowe, które podlegają zamieszczeniu w spisie inwentarza.
Sporządzenie spisu inwentarza następuje co do zasady na wniosek. Postanowienie o spisie inwentarza sąd wydaje z urzędu w wypadkach wskazanych w ustawie, np. jeżeli sąd ustanowił kuratora do zarządu spadkiem a inwentarz nie był przeprowadzony. W przypadku, gdy postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza zostało wydane z urzędu, sąd, który wydał takie postanowienie kieruje do komornika polecenie sporządzenia spisu inwentarza. Podstawą postępowania mającego na celu sporządzenie spisu jest postanowienie zaopatrzone z urzędu we wzmiankę o wykonalności. Nadzór nad czynnościami komornika sprawuje sąd, który wydał postanowienie.
Sąd spadku może, w razie potrzeby zamieszczenia w spisie inwentarza rzeczy znajdujących się w okręgu innego sądu, zwrócić się do tego sądu o wykonanie potrzebnych czynności. Następnie sąd wezwany przekazuje akta sądowi spadku.
Czy przysługuje środek odwoławczy?
Na postanowienie w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza przysługuje zażalenie.
Sposób drugi – wniosek o sporządzenie spisu inwentarza kieruje się bezpośrednio do komornika
Kto może złożyć wniosek?
W tym przypadku uprawnionymi do zgłoszenia wniosku są te same osoby, które w przypadku złożenia wniosku bezpośrednio do sądu.
Gdzie złożyć wniosek?
Wniosek może zostać zgłoszony bezpośrednio komornikowi, który byłby właściwy do wykonania postanowienia sądu spadku o sporządzeniu spisu inwentarza.
Opłata
Opłata od wniosku o sporządzenie spisu inwentarza wynosi 400 zł.
Jakie są działania komornika?
Komornik niezwłocznie przystępuje do sporządzenia spisu inwentarza i zawiadamia o tym sąd spadku, który wydaje postanowienie w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza.
W sytuacji, gdy sąd oddali albo odrzuci wniosek o sporządzenie spisu inwentarza, bądź umorzy postępowanie, spis sporządzony przez komornika rodzi takie same skutki, jak złożenie wykazu inwentarza.
Zawiadomienie o sporządzeniu spisu inwentarza
Komornik zawiadamia wnioskodawcę oraz uczestników postępowania o terminie sporządzenia spisu inwentarza. Zawiadomieni zostają również spadkobierca i zapisobierca windykacyjny, których miejsca pobytu są znane, jak również wykonawca testamentu, tymczasowy przedstawiciel, kurator spadku, dozorca i zarządca tymczasowy, jeżeli byli ustanowieni. Podkreślić należy, że niestawiennictwo wymienionych osób nie wstrzymuje czynności.
Co jest zamieszczane w spisie inwentarza?
Komornik zamieszcza przedmioty należące do spadku i przedmioty zapisów windykacyjnych, z zaznaczeniem wartości każdego z nich oraz długi spadkowe ze wskazaniem wysokości każdego z nich.
Istotnym jest, że komornik ustala wartość przedmiotów należących do spadku i przedmiotów zapisów windykacyjnych według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, czyli chwili śmierci spadkodawcy. Wysokość długów spadkowych komornik ustala według stanu z chwili otwarcia spadku.
Zaznaczyć należy, iż ruchomości i nieruchomości wskazane w spisie inwentarza pozostają w posiadaniu osób, które nimi władają. Nie znajduje to jednak zastosowania w przypadku ruchomości złożonych do depozytu sądowego.
Spis inwentarza komornik sporządza w obecności dwóch świadków przez niego powołanych. Zasadniczo świadkiem powinna być osoba dorosła, bezstronna, mająca zdolność postrzegania i komunikowania swych spostrzeżeń.
Uzupełnienie spisu inwentarza
Sąd spadku wydaje postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu inwentarza w przypadku ujawnienia przedmiotu należącego do spadku, przedmiotu zapisu windykacyjnego lub długu spadkowego niezamieszczonego w spisie inwentarza. Przy czym w przypadkach, w których postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza wydaje się z urzędu, postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu inwentarza wydaje się również z urzędu.
