Eksmisja małżonka w ramach postępowania w sprawie o rozwód – czy warto przemyśleć?

Eksmisja małżonka w ramach postępowania w sprawie o rozwód to temat niezwykle złożony i delikatny, wymagający nie tylko zrozumienia przepisów prawnych, ale również wnikliwej analizy sytuacji osobistej i majątkowej stron. W niniejszym artykule omówimy prawne aspekty eksmisji małżonka, odwołując się do najnowszych orzeczeń Sądu Najwyższego, które kształtują praktykę stosowania prawa w tym zakresie.

Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię eksmisji małżonka jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r.o.). Zgodnie z art. 58 § 2 k.r.o., sąd w wyroku rozwodowym może orzec o sposobie korzystania z mieszkania przez czas wspólnego zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków oraz na wniosek jednego z nich orzec o eksmisji drugiego małżonka, jeżeli ten swoim rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

Przesłanki Orzeczenia Eksmisji

Przesłankami, które muszą być spełnione, aby sąd orzekł eksmisję małżonka, są:

  • Rażąco naganne zachowanie: Przesłanka ta obejmuje m.in. przemoc fizyczną lub psychiczną, nadużywanie alkoholu, narkotyków, a także inne zachowania, które czynią wspólne zamieszkiwanie nie do zniesienia.
  • Uniemożliwienie wspólnego zamieszkiwania: Zachowanie małżonka musi mieć taki charakter, że wspólne zamieszkiwanie staje się niemożliwe. Należy przy tym uwzględnić zarówno interesy drugiego małżonka, jak i ewentualnych dzieci.

Postępowanie sądu w sprawie eksmisji

W postępowaniu rozwodowym sąd ma obowiązek zbadać, czy istnieją przesłanki do orzeczenia eksmisji. Obejmuje to ocenę dowodów przedstawionych przez strony, w tym zeznań świadków, dokumentacji medycznej, a także opinii biegłych.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego

W wyroku z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. akt IV CSK 522/16, Sąd Najwyższy wskazał, że eksmisja małżonka w ramach postępowania rozwodowego jest środkiem ostatecznym, który może być zastosowany jedynie wtedy, gdy inne rozwiązania, takie jak mediacja czy terapia, okazały się nieskuteczne.

Ponadto, w wyroku z dnia 22 lutego 2018 r., sygn. akt III CZP 94/17, Sąd Najwyższy podkreślił, że eksmisja może być orzeczona nawet wówczas, gdy mieszkanie stanowi majątek osobisty małżonka, przeciwko któremu wnoszone jest roszczenie, o ile zachowanie tego małżonka jest rażąco naganne i uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

Skutki Orzeczenia Eksmisji

Orzeczenie eksmisji małżonka ma poważne konsekwencje prawne i praktyczne. Eksmitowany małżonek jest zobowiązany do opuszczenia mieszkania w terminie określonym przez sąd. W razie niewykonania tego obowiązku, możliwe jest przeprowadzenie eksmisji przy udziale komornika sądowego.

Środki Zabezpieczające

W toku postępowania rozwodowego możliwe jest również zastosowanie środków zabezpieczających na czas trwania procesu. Na podstawie art. 753 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.), sąd może orzec o tymczasowym opuszczeniu mieszkania przez jednego z małżonków, jeżeli zachowanie tego małżonka zagraża bezpieczeństwu drugiego małżonka lub dzieci.

Prawo do Lokalu Socjalnego

Eksmisja małżonka w ramach postępowania rozwodowego nie wyłącza prawa do ubiegania się o lokal socjalny, o ile spełnione są warunki określone w ustawie o ochronie praw lokatorów. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 stycznia 2019 r., sygn. akt IV CSK 536/18, potwierdził, że eksmitowany małżonek, który znalazł się w trudnej sytuacji materialnej, może wystąpić o przyznanie lokalu socjalnego.

Eksmisja małżonka w sprawie o rozwód jest środkiem ostatecznym, stosowanym w przypadkach, gdy zachowanie jednego z małżonków uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach wytyczył ramy, w jakich takie środki mogą być zastosowane. Poniżej przedstawiamy Państwu przypadki, w których sądy orzekały o eksmisji małżonka na podstawie wyroków Sądu Najwyższego.

Przemoc Domowa

Przykład: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2009 r., sygn. akt III CZP 21/09.

  • Opis przypadku: Sąd orzekł eksmisję małżonka stosującego przemoc fizyczną wobec drugiego małżonka oraz dzieci. Przemoc ta stanowiła rażąco naganne zachowanie, które uniemożliwiało wspólne zamieszkiwanie.

Nadużywanie Alkoholu lub Narkotyków

Przykład: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2005 r., sygn. akt II CK 372/04.

  • Opis przypadku: Małżonek będący alkoholikiem wielokrotnie dopuszczał się agresywnych zachowań pod wpływem alkoholu. Sąd orzekł eksmisję z powodu rażąco nagannego zachowania i niemożności dalszego wspólnego zamieszkiwania.

Przemoc Psychiczna i Emocjonalna

Przykład: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. akt IV CSK 522/16.

  • Opis przypadku: Małżonek stosował przemoc psychiczną, w tym groźby, zastraszanie i poniżanie drugiego małżonka. Sąd uznał, że takie zachowanie stanowi rażąco naganne postępowanie, uzasadniające eksmisję.

Uniemożliwienie normalnego funkcjonowania w mieszkaniu

Przykład: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2019 r., sygn. akt IV CSK 536/18.

  • Opis przypadku: Małżonek celowo utrudniał drugiemu małżonkowi normalne funkcjonowanie w mieszkaniu poprzez wyłączanie dostępu do mediów, blokowanie wejścia do pomieszczeń, zakłócanie spokoju. Sąd orzekł eksmisję z powodu rażąco nagannego zachowania i niemożności wspólnego zamieszkiwania.

Zagrożenie dla zdrowia i życia

Przykład: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2018 r., sygn. akt III CZP 94/17.

  • Opis przypadku: Małżonek stwarzał realne zagrożenie dla zdrowia i życia drugiego małżonka oraz dzieci poprzez agresywne zachowanie i groźby. Sąd uznał, że eksmisja jest konieczna, aby zapewnić bezpieczeństwo pozostałym członkom rodziny.

Uporczywe naruszanie praw drugiego małżonka

Przykład: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2015 r., sygn. akt III CZP 76/15.

  • Opis przypadku: Małżonek uporczywie naruszał prawa drugiego małżonka do spokojnego korzystania z mieszkania poprzez hałasowanie w nocy, niszczenie mienia i utrudnianie normalnego funkcjonowania. Sąd orzekł eksmisję z powodu rażąco nagannego zachowania.

Odmowa współpracy i współzamieszkiwania

Przykład: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2016 r., sygn. akt II CSK 395/15.

  • Opis przypadku: Małżonek konsekwentnie odmawiał jakiejkolwiek współpracy i współzamieszkiwania, utrudniając tym samym życie drugiemu małżonkowi oraz dzieciom. Sąd orzekł eksmisję, uznając takie zachowanie za rażąco naganne.

Eksmisja małżonka w sprawie o rozwód to środek, który sąd stosuje w wyjątkowych przypadkach, gdy zachowanie jednego z małżonków jest rażąco naganne i uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Przemoc fizyczna, przemoc psychiczna, nadużywanie alkoholu lub narkotyków, groźby, zastraszanie, celowe utrudnianie funkcjonowania w mieszkaniu oraz realne zagrożenie dla zdrowia i życia są najczęściej występującymi przyczynami, które uzasadniają orzeczenie eksmisji. Każda sytuacja jest rozpatrywana indywidualnie, a sąd musi dokładnie przeanalizować dowody i okoliczności sprawy, aby podjąć właściwą decyzję.

Przygotowując się do sprawy o eksmisję małżonka, należy zgromadzić wszelkie dowody potwierdzające rażąco naganne zachowanie małżonka, w tym zeznania świadków, dokumentację medyczną oraz inne materiały dowodowe. Zastosowanie eksmisji wymaga wnikliwej analizy prawnej i wsparcia ze strony profesjonalnego pełnomocnika, który pomoże w skutecznym przedstawieniu argumentów przed sądem.

Mamy nadzieję, że ten szczegółowy artykuł był dla Państwa pomocny.

Służymy pomocą prawną w Szczecinie i nie tylko.

Adwokat Agnieszka Juchno-Marcjan