Za utrudnianie kontaktów z dzieckiem grozi kara pieniężna. Poniżej wyjaśniamy kto może taką karę otrzymać i jak przebiega postępowanie.

 

Rodzice, którzy nie wykonują swoich obowiązków zgodnie z wydanym orzeczeniem sądu w przedmiocie kontaktów z dzieckiem lub zawartej ugody, nie pozostają bezkarni. Kodeks postępowania cywilnego reguluje kwestie związane z sankcjami pieniężnymi za naruszenie obowiązków w przedmiocie kontaktów z dzieckiem. Służy to zapewnieniu realizacji uprawnień rodziców wynikających z prawa do kontaktu z dzieckiem. Jest to postępowanie składające się z dwóch etapów:

  1. zagrożenie nakazem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej przez sąd
  2. postanowienie o nakazaniu zapłaty

Sąd wydając postanowienie o zagrożeniu nakazem zapłaty uwzględnia sytuację finansową osoby niewykonującej lub niewłaściwie wykonującej obowiązki wynikające z orzeczenia, ugody zawartej przed sądem lub mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem. Suma pieniężna odnosi się oddzielnie do każdego naruszenia obowiązku. Co prawda ustawodawca uzależnia wysokość sumy pieniężnej od sytuacji majątkowej osoby niewykonującej lub niewłaściwie wykonującej obowiązki, jednak w literaturze wskazuje się, że nie bez znaczenia pozostaje rodzaj i charakter niewykonywanego kontaktu, a także stopień i nasilenie winy tej osoby. Istotnym jest, że takie postanowienie może zostać wydane zarówno wobec osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, jak i wobec osoby uprawnionej do kontaktu. Na postanowienie takie przysługuje zażalenie.

Wyjątkowo pierwszy etap postępowania może nastąpić już w postępowaniu w przedmiocie ustalenia kontaktów, na postawie art. 5821 § 3 k.p.c., który stanowi, że w razie uzasadnionej obawy naruszenia obowiązków wynikających z postanowienia o kontaktach przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, lub osobę uprawnioną do kontaktu z dzieckiem albo osobę, której tego kontaktu zakazano, sąd opiekuńczy może zagrozić nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, stosownie do zasad określonych w art. 59815:

  1. osobie, pod której pieczą dziecko pozostaje – na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem lub
  2. osobie uprawnionej do kontaktu z dzieckiem albo osobie, której tego kontaktu zakazano – na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje.

Pierwszy etap ma na celu wywarcie presji na osobie niewykonującej lub niewłaściwie wykonującej obowiązki. Jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń. W wyjątkowych wypadkach sąd zmienia wysokość sumy pieniężnej, ze względu na zmianę okoliczności. Warto podkreślić, że zapłata określonej sumy pieniężnej następuje odpowiednio na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem lub osoby pod której pieczą dziecko pozostaje. Na to postanowienie również przysługuje zażalenie.

Ważne jest treść art. 59817 k.p.c.: Jeżeli do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy przyzna od tej osoby uprawnionemu do kontaktu zwrot jego uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu, w tym kosztów, o których mowa w art. 5821 § 2 pkt 1 (§ 1). Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli uprawniony do kontaktu z dzieckiem narusza obowiązki dotyczące kontaktu wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem (§ 2). Oznacza to, że zwrot kosztów obejmuje także koszty podróży i pobytu dziecka lub także osoby towarzyszącej dziecku, a także kosztów powrotu do miejsca stałego pobytu dziecka. Z cytowanego przepisu wynika, że sąd musi zasądzić kwotę stanowiącą zwrot uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem do kontaktu, jeżeli wpłynie stosowny wniosek osoby uprawnionej. Na postanowienie to przysługuje zażalenie.

Istotnym jest, że do każdego wniosku o wszczęcie postępowania należy załączyć odpis wykonalnego orzeczenia albo wykonalnej ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem. W przypadku orzeczenia sądu albo innego organu państwa obcego albo ugody zawartej przed sądem lub innym organem państwa obcego lub przez niego zatwierdzonej, niezbędne jest stwierdzenie wykonalności tego orzeczenia albo ugody.

Warto mieć na uwadze, że w sprawach dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem sąd orzeka na wniosek.

Postępowanie zostaje umorzone, jeżeli w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia ostatniego postanowienia nie wpłynął kolejny wniosek w sprawach wykonania kontaktów z dzieckiem.

Podkreślić należy, że powyższe ma również zastosowanie w przypadku orzeczenia, w którym sąd określił, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach (naprzemienna opieka nad dzieckiem). Tytułem wyjaśnienia wskazuję, że chodzi wtedy o sytuację, w której dziecko przebywa u rodziców przez podobne okresy i podlega wówczas ich opiece, co zapewnia rodzicom taki sam udział w wychowaniu dziecka i kontakt z nim.