Ceny transferowe – czym są i jak przygotować dokumentację

 

Ceny transferowe uregulowane są zarówno w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (podatek CIT), jak i w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek PIT).

Zgodnie z treścią art. 23m ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych cena transferowa oznacza rezultat finansowy warunków ustalonych lub narzuconych w wyniku istniejących powiązań, w tym cenę, wynagrodzenie, wynik finansowy lub wskaźnik finansowy. Tak samo zdefiniowana została cena transferowa w ustawie o podatku dochodowym osób prawnych.

Zgodnie z treścią art. 23o ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podmioty powiązane są obowiązane ustalać ceny transferowe na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Przy czym podmioty powiązane to te, pomiędzy którymi występują relacje, które nie są ustanawiane lub utrzymywane z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, w tym mające na celu manipulowanie strukturą właścicielską lub tworzenie cyrkularnych struktur właścicielskich. Zatem podmioty powiązane to te, między którymi występują relacje np. o charakterze kapitałowym, osobowym czy rodzinnym.

W przypadku stwierdzenia, że ustalone lub narzucone warunki w wyniku istniejących powiązań różnią się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, i w wyniku tego podatnik wykazuje dochód niższy (wyższą stratę) od tego, jakiego należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały, organ podatkowy określa dochód (stratę) podatnika bez uwzględniania warunków wynikających z tych powiązań. Wówczas organ podatkowy bierze pod uwagę faktyczny przebieg i okoliczności zawarcia i realizacji transakcji kontrolowanej oraz zachowanie stron w tej transakcji.

Jednakże jeżeli organ podatkowy uzna, że w porównywalnych okolicznościach podmioty niepowiązane nie zawarłyby danej transakcji kontrolowanej lub zawarłyby inną transakcję lub dokonałyby innej czynności, organ określa dochód podatnika bez uwzględnienia transakcji kontrolowanej, a w przypadku gdy jest to uzasadnione, określa dochód podatnika z transakcji właściwej względem transakcji kontrolowanej, przy czym należy uwzględnić:

  • warunki, które ustaliły między sobą podmioty powiązane,
  • fakt, że warunki ustalone między podmiotami powiązanymi uniemożliwiają określenie ceny transferowej na takim poziomie, na jaki zgodziłyby się podmioty niepowiązane kierujące się racjonalnością ekonomiczną, uwzględniając opcje realistycznie dostępne w momencie zawarcia transakcji.

Podstawą zastosowania ww. zasady nie może jednak być trudność w weryfikacji ceny transferowej przez organ podatkowy albo brak porównywalnych transakcji występujących pomiędzy podmiotami niepowiązanymi w porównywalnych okolicznościach.

 

Celem weryfikacji ceny transferowej stosuje się metodę najbardziej odpowiednią w danych okolicznościach, wybraną spośród następujących metod:

  • porównywalnej ceny niekontrolowanej,
  • ceny odsprzedaży,
  • koszt plus,
  • marży transakcyjnej netto,
  • podziału zysku.

W przypadku, gdy nie jest możliwe zastosowanie żadnej z ww. metod, stosuje się inną, w tym techniki wyceny, najbardziej odpowiednią w danych okolicznościach.

Przy wyborze metody najbardziej odpowiedniej w danych okolicznościach uwzględnia się w szczególności warunki, jakie zostały ustalone lub narzucone pomiędzy podmiotami powiązanymi, dostępność informacji niezbędnych do prawidłowego zastosowania metody oraz specyficzne kryteria jej zastosowania. Określając wysokość dochodu (straty), organ podatkowy stosuje metodę przyjętą przez podmiot powiązany, chyba że zastosowanie metody innej niż przyjęta przez podmiot powiązany jest bardziej odpowiednie w danych okolicznościach.

W dalszej kolejności należy wskazać na obowiązki wynikające z art. 23y ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 11m ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Otóż podmioty powiązane, które są obowiązane do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, składają urzędom skarbowym oświadczenie o jej sporządzeniu, w terminie do końca dziewiątego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego.

Nadto w oświadczeniu o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych podmiot powiązany oświadcza, że:

  • sporządził lokalną dokumentację cen transferowych;
  • ceny transferowe transakcji kontrolowanych objętych lokalną dokumentacją cen transferowych są ustalane na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Oświadczenie to podpisuje kierownik jednostki, podając pełnioną przez siebie funkcję, przy czym:

  • oświadczenie składa i podpisuje każda z osób uprawnionych do reprezentacji – w przypadku gdy kilka osób spełnia kryteria kierownika jednostki albo nie jest możliwe określenie kierownika jednostki;
  • nie jest dopuszczalne złożenie oświadczenia przez pełnomocnika.

Oświadczenie składane jest za pomocą środków komunikacji elektronicznej zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.

 

Konsekwencje niezłożenia sporządzania dokumentacji podatkowej związanej z cenami transferowymi

Istotnym jest, że konsekwencją niezłożenia albo złożenie oświadczenia po terminie lub poświadczenie w oświadczeniu informacji niezgodnych ze stanem rzeczywistym jest kara grzywny.

Kolejnym przypadkiem, w którym może dojść do wymierzenia kary grzywny, jest niedopełnienie obowiązku przekazania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o cenach transferowych. Otóż zgodnie z treścią art. 23 zf ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 11t ust. 1 ustawy o podatku dochodowy od osób prawnych podmioty powiązane:

  • obowiązane do sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych – w zakresie transakcji kontrolowanych objętych tym obowiązkiem lub
  • realizujące transakcje kontrolowane określone w art. 23z pkt 1

– przekazują Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej, w terminie do końca dziewiątego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, informację o cenach transferowych za rok podatkowy, sporządzoną na podstawie wzoru dokumentu elektronicznego zamieszczonego w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Z powyższych względów szczególnie istotna jest prawidłowa realizacja obowiązku dokumentacyjnego związanego z cenami transferowymi. W tym zakresie przepisy ulegają częstym zmianom, a właściwe organy przeprowadzają kontrole, których konsekwencje mogą być dotkliwe.

Ze względu na wagę poprawnie sporządzonych w tym zakresie dokumentów, warto rozważyć powierzenie ich przygotowania profesjonalistom.

 

Kancelaria Adwokat Agnieszki Juchno – Marcjan współpracuje z Kancelarią Biegłych Rewidentów CDP Sp. z o.o. (https://cdp-audit.pl), która od 26 lat specjalizuje się w badaniu sprawozdań finansowych podmiotów gospodarczych. W razie pytań i wątpliwości zachęcamy do kontaktu.