Czy adwokat i prawnik to to samo?

Czy adwokat i prawnik to to samo?

W potocznym rozumieniu pojęcia „adwokat” i „prawnik” są często stosowane zamiennie. W świadomości społecznej terminy te odnoszą się do osób świadczących pomoc prawną oraz reprezentujących klientów przed sądami i urzędami. W rzeczywistości jednak istnieją znaczące różnice, które wpływają nie tylko na zakres usług, jakie te osoby mogą świadczyć, ale także na ich uprawnienia i obowiązki wynikające z przepisów prawa. Warto przyjrzeć się zatem, kim jest prawnik, a kim jest adwokat, jakie są różnice między nimi, a także jakie obowiązki oraz uprawnienia przysługują im w związku z wykonywaniem tych zawodów.

Definicja prawnika i adwokata

Prawnik

to szeroki termin, który obejmuje wszystkie osoby posiadające wykształcenie prawnicze, niezależnie od tego, czy przynależą one do jakiejkolwiek korporacji zawodowej. Osobą nazywaną prawnikiem może być absolwent studiów prawniczych, który ukończył pięcioletnie studia magisterskie na kierunku prawo. Warto podkreślić, że prawnikiem jest nie tylko adwokat, ale także radca prawny, sędzia, prokurator, notariusz, komornik czy doradca podatkowy. Istotą zawodu prawnika jest jego rozległa wiedza z zakresu prawa, która pozwala mu na analizowanie przepisów, sporządzanie opinii prawnych oraz świadczenie usług doradczych.

Adwokat

z kolei, jest to zawód zaufania publicznego, który polega na świadczeniu pomocy prawnej, reprezentowaniu klientów przed sądami oraz organami administracji publicznej. Adwokatem może zostać osoba, która ukończyła studia prawnicze, odbyła aplikację adwokacką oraz zdała egzamin zawodowy. Dodatkowo musi ona uzyskać wpis na listę adwokatów prowadzoną przez okręgową radę adwokacką. W odróżnieniu od samego prawnika, adwokat ma pełne uprawnienia do reprezentowania klientów w sprawach cywilnych, karnych, gospodarczych, administracyjnych oraz rodzinnych, a także do udzielania im kompleksowej pomocy prawnej. W Polsce zawód adwokata reguluje Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze.

Różnice w uprawnieniach zawodowych adwokata i prawnika

W Polsce prawo przyznaje adwokatom szczególne uprawnienia do występowania przed sądami i organami w imieniu klientów. Prawnik, który nie posiada tytułu zawodowego adwokata lub radcy prawnego, może świadczyć usługi doradcze oraz sporządzać opinie prawne, jednak jego możliwości są ograniczone. Adwokat jest profesjonalnym pełnomocnikiem, co oznacza, że może reprezentować klienta we wszystkich rodzajach postępowań, w tym również przed Sądem Najwyższym, Trybunałem Konstytucyjnym czy Naczelnym Sądem Administracyjnym. Tego rodzaju uprawnienia wynikają z przepisów ustawy Prawo o adwokaturze oraz regulaminu wykonywania zawodu adwokata.

Prawnik niebędący adwokatem (lub radcą prawnym) nie ma prawa do reprezentowania stron w sprawach karnych, co jest zastrzeżone dla adwokatów oraz radców prawnych, o ile posiadają oni uprawnienia procesowe (np. wpis na listę radców prawnych uprawnia ich do reprezentacji w postępowaniach sądowych na zasadach analogicznych jak adwokaci). Prawnik bez uprawnień adwokackich lub radcowskich może wprawdzie świadczyć usługi doradcze, jednak nie może zastępować klienta na sali rozpraw w sprawach karnych i w wielu przypadkach cywilnych, co ogranicza jego możliwości działania.

Proces edukacji i uzyskiwania uprawnień zawodowych

Aby zostać prawnikiem, należy ukończyć pięcioletnie studia prawnicze, które kończą się uzyskaniem tytułu magistra prawa. Jednak posiadanie tego tytułu nie uprawnia jeszcze do wykonywania zawodu adwokata ani radcy prawnego. Ukończenie studiów prawniczych jest jedynie pierwszym krokiem. Kolejnym etapem na drodze do uzyskania tytułu adwokata jest odbycie aplikacji adwokackiej, czyli specjalistycznego szkolenia przygotowującego do praktycznego wykonywania zawodu.

Aplikacja adwokacka trwa trzy lata i obejmuje zajęcia teoretyczne oraz praktyki w kancelariach adwokackich i w sądach. Aplikant zdobywa wiedzę z zakresu postępowania cywilnego, karnego, administracyjnego oraz prawa gospodarczego. Na zakończenie aplikacji adwokackiej aplikant przystępuje do egzaminu adwokackiego, który jest przeprowadzany przez Komisję Egzaminacyjną przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Po zdaniu egzaminu adwokackiego aplikant uzyskuje tytuł adwokata i może ubiegać się o wpis na listę adwokatów. Dopiero po dokonaniu wpisu na listę adwokatów dana osoba staje się pełnoprawnym członkiem adwokatury i może rozpocząć samodzielne wykonywanie zawodu.

Etyka zawodowa i obowiązki adwokata

Adwokat jest przedstawicielem zawodu zaufania publicznego, co nakłada na niego obowiązek przestrzegania określonych zasad etycznych oraz ochrony tajemnicy zawodowej. Adwokat ma obowiązek zachować w tajemnicy wszelkie informacje uzyskane od klienta, a naruszenie tej zasady może skutkować odpowiedzialnością dyscyplinarną. Tajemnica adwokacka obejmuje nie tylko informacje dotyczące klienta, ale także przebieg sprawy oraz strategię procesową. Ponadto adwokat jest zobowiązany do działania na korzyść swojego klienta, co oznacza, że musi podejmować wszelkie działania zgodne z przepisami prawa oraz zasadami etyki zawodowej w celu zapewnienia jak najlepszej ochrony interesów klienta.

Prawnik, który nie posiada tytułu adwokata, nie podlega przepisom dotyczącym tajemnicy adwokackiej, choć jako przedstawiciel zawodu prawniczego również jest zobowiązany do zachowania dyskrecji wobec klienta. Niemniej jednak zakres tajemnicy zawodowej prawnika nie jest tak rygorystyczny jak w przypadku adwokata, co może mieć istotne znaczenie w kontekście ochrony interesów klienta.

Adwokat a radca prawny – różnice i podobieństwa

Warto również wspomnieć o różnicach między adwokatem a radcą prawnym, gdyż obydwa zawody są często mylone, a ich kompetencje są zbliżone. Radca prawny, podobnie jak adwokat, jest uprawniony do reprezentowania klientów przed sądami i organami administracji publicznej. Różnica tkwi jednak w tym, że radca prawny może świadczyć pomoc prawną także w ramach stosunku pracy, co nie jest dozwolone dla adwokata, który zobowiązany jest do prowadzenia działalności w formie kancelarii.

Kiedy warto zwrócić się do adwokata, a kiedy do prawnika?

Decyzja o wyborze osoby, która będzie świadczyła pomoc prawną, powinna być uzależniona od specyfiki sprawy oraz indywidualnych potrzeb klienta. Jeśli sprawa wymaga reprezentacji przed sądem, zwłaszcza w sprawach karnych lub rodzinnych, lepiej zwrócić się do adwokata lub radcy prawnego. Adwokat dysponuje szeroką wiedzą i doświadczeniem, a jego uprawnienia umożliwiają pełne zaangażowanie w sprawę klienta na każdym etapie postępowania. Prawnik, który nie posiada uprawnień adwokackich lub radcowskich, może być dobrym wyborem, jeśli sprawa nie wymaga obecności w sądzie, a klient potrzebuje jedynie porady prawnej lub sporządzenia opinii prawnej.

Podsumowanie

Podsumowując, adwokat i prawnik to pojęcia, które nie są synonimiczne. Każdy adwokat jest prawnikiem, jednak nie każdy prawnik jest adwokatem. Adwokat to osoba, która oprócz wykształcenia prawniczego i tytułu magistra prawa posiada także ukończoną aplikację adwokacką oraz wpis na listę adwokatów, co nadaje jej pełne uprawnienia do reprezentowania klientów przed sądami i organami administracyjnymi. Wybór między adwokatem a prawnikiem powinien być dokonywany świadomie, w zależności od specyfiki sprawy oraz potrzeb klienta.

Zapraszamy Państwa do poznania oferty naszej Kancelarii, w której świadczymy kompleksową pomoc prawną reprezentując Klientów przed wszystkimi organami oraz sądami każdego szczebla.

Zespół Kancelarii

Adw. Agnieszki Juchno-Marcjan