Odpowiedzialność karna członków zarządu w kilku przykładach
1/ Udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzycieli
Jednym z najczęściej spotykanych czynów zabronionych popełnianych przez członków zarządu w związku z pełnioną funkcją jest tzw. „ucieczka z majątkiem spółki”. Zgodnie z art. 300 § 1 kodeksu karnego, odpowiedzialność grozi za działania mające na celu uniemożliwienie lub ograniczenie zaspokojenia wierzycieli – poprzez np. ukrywanie, zbywanie, niszczenie, obciążanie lub uszkadzanie składników majątku spółki. Czyn taki jest zagrożony karą do 3 lat pozbawienia wolności.
2/ Celowe doprowadzanie do upadłości lub niewypłacalności
Art. 301 § 2 k.k. penalizuje również celowe doprowadzenie spółki do stanu upadłości lub niewypłacalności, gdy skutkiem jest udaremnienie lub ograniczenie zaspokojenia wierzycieli. W praktyce często spotyka się działania polegające na pozornym zaciąganiu zobowiązań, co prowadzi do utraty płynności finansowej i ma na celu uniknięcie spłaty długów. Jest to jednak przestępstwo zagrożone karą nawet do 10 lat więzienia. Co istotne – jest ono ścigane z urzędu, a więc organy ścigania mogą podjąć działania bez zawiadomienia poszkodowanej spółki.
3/ Lekkomyślne działania na szkodę wierzycieli
Zgodnie z art. 301 § 3 k.k., odpowiedzialność grozi także za lekkomyślne doprowadzenie spółki do upadłości lub niewypłacalności. Czyn taki jest zagrożony karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat.
Podobnie, art. 302 k.k. zakazuje tzw. selektywnej spłaty wierzycieli – czyli zaspokajania tylko wybranych, z pominięciem innych, w sytuacji grożącej upadłości. Takie działanie, jeśli nie ma podstawy prawnej, może skutkować odpowiedzialnością karną.
4/ Nadużycie uprawnień i niedopełnienie obowiązków
Art. 296 k.k. przewiduje odpowiedzialność dla osób, które mając obowiązek zarządzania majątkiem lub działalnością gospodarczą, poprzez nadużycie uprawnień lub zaniechanie obowiązków, wyrządzają znaczną szkodę majątkową (powyżej 200 000 zł).
Szkodą może być zarówno faktyczny uszczerbek w majątku spółki (np. zniszczenie składnika mienia), jak i utracona korzyść (np. celowe niewykonanie korzystnej umowy). Jeżeli sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, kara może wynieść nawet 8 lat pozbawienia wolności.
Do katalogu przestępstw często spotykanych w praktyce należy także przywłaszczenie mienia (art. 284 § 2 k.k.) – np. przekazanie majątku spółki w prywatne użytkowanie osób trzecich.
Realne ryzyko karne dla zarządu
Odpowiedzialność karna członków zarządu jest konsekwencją niewłaściwego zarządzania spółką. Kadra zarządzająca powinna zachować szczególną staranność i na bieżąco monitorować sytuację finansową spółki.
Warto pamiętać, że poza sankcjami karnymi, istnieje także odpowiedzialność cywilna i finansowa – m.in. obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość we właściwym czasie. Celem takiej regulacji jest ochrona wierzycieli i zapobieganie ich pokrzywdzeniu.
Dochowanie należytej staranności
Przepisy karne, poza funkcją represyjną, pełnią także funkcję prewencyjną. Stanowią one wskazówkę dla członków zarządu, jakich standardów postępowania należy przestrzegać, aby zminimalizować ryzyko odpowiedzialności.
Potrzebujesz pomocy w sprawie karnej związanej z pełnieniem funkcji w zarządzie?
Skontaktuj się z nami – zapewniamy kompleksową i skuteczną pomoc prawną w obszarze prawa karnego gospodarczego.
Nasza kancelaria prowadzi kompleksową obsługę spraw karnych i karnoskarbowych, obejmując zarówno obronę osób podejrzanych i oskarżonych, jak i reprezentowanie interesów pokrzywdzonych. Wspieramy klientów na każdym etapie postępowania – od czynności przygotowawczych, przez proces sądowy, aż po postępowanie kasacyjne.
Przygotowując strategię, nie ograniczamy się do biernego oczekiwania na rozwój sprawy. Aktywnie uczestniczymy w procesie, wykorzystując inicjatywę dowodową i dbając, aby postępowanie przebiegało zgodnie z interesem naszych klientów. Zajmujemy się sprawami związanymi z przestępstwami gospodarczymi, podatkowymi oraz pospolitymi, w tym także wykroczeniami i przestępstwami komunikacyjnymi. Zapewniamy również wsparcie w postępowaniu wykonawczym.
Porozmawiajmy o szczegółach – 794 661 234
