W ostatnim artykule wskazywałam jak ważna jest świadomość osoby zatrzymanej o przysługujących jej prawach. Zapomniałam jednak dodać jak ważna jest przy tym asertywność i upór. W ubiegłym tygodniu sama doświadczyłam tego jak bardzo organy ścigania robią wszystko, żeby przesłuchanie odbyło się bez udziału obrońcy – na szczęście dobry obrońca wie jak dotrzeć do klienta na czas, po prostu. Z drugiej strony skoro organy ścigania tak bardzo nie chcą obecności obrońcy, to tym bardziej świadczy o tym, że obrońca w procesie karnym jest niezbędny! Apeluję do wszystkich zatrzymanych,  żeby pamiętali, że to obrońca jest to osobą, z którą grają do jednej bramki, a organy ścigania ? Ich bramka jest dokładnie przeciwna, wniosek jest zatem prosty.

Ale do rzeczy, tym razem chciałabym, żeby czytelnicy wiedzieli jakie prawa ma pokrzywdzony w procesie karnym. Pokrzywdzony jest stroną procesową w postępowaniu przygotowawczym, ale aby występować jako strona procesowa przed sądem musi przyjąć status oskarżyciela posiłkowego. Status ten uzyska jeżeli przed rozpoczęciem przewodu sądowego złoży oświadczenie o woli działania w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Co to oznacza w praktyce i czy warto ? W praktyce oskarżyciel posiłkowy występuje w procesie obok prokuratora, jest informowany o każdym terminie, jest na bieżąco ze sprawą, a co najistotniejsze może zadać pytania przesłuchiwanym świadkom oraz składać wnioski dowodowe.

Jesteś pokrzywdzony w procesie karnym? Od czego zacząć?

Jeżeli jako pokrzywdzony posiadasz informacje o popełnieniu przestępstwa na Twoją szkodę lub byłeś bezpośrednim świadkiem takiego przestępstwa, możesz udać się do pobliskiego komisariatu Policji lub jednostki prokuratury. Warto wiedzieć, że w obecnie obowiązującym systemie prawnym mamy różne rodzaje przestępstw tj.: przestępstwa ścigane z urzędu – co do zasady postępowanie będzie toczyło się z oskarżenia publicznego oraz postępowanie wnioskowe – żeby można było skutecznie prowadzić postępowanie, uprawniony podmiot musi złożyć odpowiedni wniosek.

Jakie prawa przysługują pokrzywdzonemu?

  • Pokrzywdzony ma prawo do posiadania wybranego przez siebie pełnomocnika.
  • W zależności od wyniku procesu kosztami postępowania może być obciążony oskarżony, a zatem w przypadku skazania sąd może zasądzić zwrot kosztów uiszczonych przez pokrzywdzonego na rzecz pełnomocnika pokrzywdzonego.
  • W postępowaniu przygotowawczym pokrzywdzony będzie miał prawo dostępu do informacji. Pokrzywdzony, za zgodą prowadzącego postępowanie, może przeglądać akta i tworzyć z nich odpisy. Powinien także być zawiadamiany o wszczęciu, odmowie lub umorzeniu śledztwa.
  • W postępowaniu sądowym pokrzywdzony może stać się oskarżycielem posiłkowym subsydiarnym.
  • Pokrzywdzonemu powinna zostać zapewniona ochrona Policji na czas czynności procesowej, gdy występuje zagrożenie zdrowia albo życia pokrzywdzonego i jego rodziny, a jeżeli stopień zagrożenia jest wysoki, mogą oni otrzymać ochronę osobistą lub pomoc w zakresie zmiany miejsca pobytu.
  • Pokrzywdzony ma prawo wziąć udział w posiedzeniu w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania.
  • Pokrzywdzony ma prawo do złożenia wniosku o zadośćuczynienie wyrządzonej krzywdzie albo naprawienie szkody, może to zrobić aż do zamknięcia przewodu sądowego.