Temat tymczasowego aresztowania pojawia się zwykle gdy ktoś z naszych bliskich uzyskuje status podejrzanego w sprawie karnej i trafia do aresztu śledczego. Zwykle bliscy poszukują wówczas adwokata, który zajmuje się sprawami karnymi i który może wspomóc podejrzanego w postępowaniu karnego oraz uczestniczyć z nim w przesłuchiwaniach.

 

Na początku pragnę przywołać przepisy, które regulują ten rodzaj środka zapobiegawczego stosowanego przez organy ścigania. Zgodnie z kodeksem postępowania karnego:

Art.  258.  [Przesłanki szczególne]

§ 1. Tymczasowe aresztowanie i pozostałe środki zapobiegawcze można stosować, jeżeli zachodzi:

1)uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu;

2)uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.

§ 2. Jeżeli oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą.

§ 3. Środek zapobiegawczy można wyjątkowo zastosować także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.

§ 4. Decydując o zastosowaniu określonego środka zapobiegawczego, uwzględnia się rodzaj i charakter obaw wskazanych w § 1-3, przyjętych za podstawę stosowania danego środka oraz nasilenie ich zagrożenia dla prawidłowego przebiegu postępowania w określonym jego stadium.

Art.  259.  [Odstąpienie, wyłączenie tymczasowego aresztowania]

§ 1. Jeżeli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie, należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, zwłaszcza gdy pozbawienie oskarżonego wolności:

1)spowodowałoby dla jego życia lub zdrowia poważne niebezpieczeństwo;

2)pociągałoby wyjątkowo ciężkie skutki dla oskarżonego lub jego najbliższej rodziny.

§ 2. Tymczasowego aresztowania nie stosuje się, gdy na podstawie okoliczności sprawy można przewidywać, że sąd orzeknie w stosunku do oskarżonego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub karę łagodniejszą albo że okres tymczasowego aresztowania przekroczy przewidywany wymiar kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia.

§ 3. Tymczasowe aresztowanie nie może być stosowane, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku.

§ 4. Ograniczenia przewidziane w § 2 i 3 nie mają zastosowania, gdy oskarżony ukrywa się, uporczywie nie stawia się na wezwania lub w inny bezprawny sposób utrudnia postępowanie albo nie można ustalić jego tożsamości. Ograniczenie przewidziane w § 2 nie ma również zastosowania, gdy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo orzeczenia środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu sprawcy w zakładzie zamkniętym.

Art.  260.  [Wykonanie tymczasowego aresztowania w zakładzie leczniczym]

§ 1. Jeżeli stan zdrowia oskarżonego tego wymaga, tymczasowe aresztowanie może być wykonywane tylko w postaci umieszczenia w odpowiednim zakładzie leczniczym, w tym w zakładzie psychiatrycznym.

§ 2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wykaz zakładów leczniczych, w tym psychiatrycznych, przeznaczonych do wykonywania tymczasowego aresztowania stosowanego wobec osób, których stan zdrowia wymaga umieszczenia w takim zakładzie, oraz warunki zabezpieczenia tych zakładów uniemożliwiające samowolne wydalenie się z nich tymczasowo aresztowanych oraz umożliwiające izolowanie ich ze względów bezpieczeństwa, przy zapewnieniu dostępu do tymczasowo aresztowanych przez organy prowadzące postępowanie karne, mając na uwadze potrzebę zapewnienia prawidłowego toku postępowania, oraz tryb umieszczenia, warunki pobytu i leczenia tymczasowo aresztowanych w takim zakładzie, mając na uwadze niezbędne wyposażenie medyczne oraz warunki techniczne i organizacyjne tych zakładów.

Art.  261.  [Obowiązek zawiadomienia o tymczasowym aresztowaniu]

§ 1. O zastosowaniu tymczasowego aresztowania sąd jest obowiązany bezzwłocznie zawiadomić osobę najbliższą dla oskarżonego; może to być osoba wskazana przez oskarżonego.

§ 2. Na wniosek oskarżonego można również zawiadomić inną osobę zamiast lub obok osoby wskazanej w § 1.

§ 2a. O zastosowaniu tymczasowego aresztowania sąd zawiadamia organ prowadzący przeciwko oskarżonemu postępowanie w innej sprawie, o ile powziął informację o tym postępowaniu. Sąd poucza oskarżonego o treści art. 75 § 1.

§ 3. O zastosowaniu tymczasowego aresztowania sąd jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę, szkołę lub uczelnię, w stosunku do żołnierza – jego dowódcę, a w przypadku, gdy oskarżonym jest przedsiębiorca lub niebędący pracownikiem członek organu zarządzającego przedsiębiorcy, na jego wniosek – zarządzającego przedsiębiorstwem.

Art.  262.  [Piecza nad bliskimi tymczasowo aresztowanego, piecza nad mieniem]

§ 1. Sąd stosujący tymczasowe aresztowanie ma obowiązek:

1)zawiadomienia o tym sądu opiekuńczego, jeżeli zachodzi potrzeba zapewnienia opieki nad dziećmi aresztowanego;

2)zawiadomienia organu opieki społecznej, jeżeli zachodzi potrzeba roztoczenia opieki nad osobą niedołężną lub chorą, którą aresztowany się opiekował;

3)przedsięwzięcia czynności niezbędnych do ochrony mienia i mieszkania aresztowanego.

§ 2. O poczynionych wystąpieniach i wydanych zarządzeniach należy powiadomić tymczasowo aresztowanego.

Art.  263.  [Czas trwania, przedłużanie tymczasowego aresztowania]

§ 1. W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.

§ 2. Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć postępowania przygotowawczego w terminie określonym w § 1, na wniosek prokuratora, sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może przedłużyć tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć 12 miesięcy.

§ 3.  9Łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat.

§ 3a. W przypadku zbiegu tymczasowego aresztowania z wykonywaną karą pozbawienia wolności orzeczoną w innej sprawie do okresów, o których mowa w § 2 i 3, zalicza się okres odbywania przez tymczasowo aresztowanego kary pozbawienia wolności.

§ 4. Przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania na okres oznaczony, przekraczający terminy określone w § 2 i 3 może dokonać sąd apelacyjny, w którego okręgu prowadzi się postępowanie na wniosek sądu, przed którym sprawa się toczy, a w postępowaniu przygotowawczym na wniosek właściwego prokuratora bezpośrednio przełożonego wobec prokuratora prowadzącego lub nadzorującego śledztwo – jeżeli konieczność taka powstaje w związku z zawieszeniem postępowania karnego, czynnościami zmierzającymi do ustalenia lub potwierdzenia tożsamości oskarżonego, wykonywaniem czynności dowodowych w sprawie o szczególnej zawiłości lub poza granicami kraju, a także celowym przewlekaniem postępowania przez oskarżonego.

§ 4a. (uchylony).

§ 4b. Przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania, o którym mowa w § 4, nie stosuje się w odniesieniu do terminu określonego w § 2, gdy kara realnie grożąca oskarżonemu za zarzucane mu przestępstwo nie przekroczy 3 lat pozbawienia wolności, a w stosunku do terminu wskazanego w § 3, gdy nie przekroczy ona 5 lat pozbawienia wolności, chyba że konieczność takiego przedłużenia jest spowodowana celowym przewlekaniem postępowania przez oskarżonego.

§ 5. Na postanowienie sądu apelacyjnego wydane na podstawie § 4 przysługuje zażalenie do sądu apelacyjnego orzekającego w składzie trzech sędziów.

§ 6. Z wnioskiem o przedłużenie okresu tymczasowego aresztowania należy wystąpić, z jednoczesnym przesłaniem właściwemu sądowi akt sprawy, nie później niż 14 dni przed upływem dotychczas określonego terminu stosowania tego środka.

§ 7.  10Jeżeli zachodzi potrzeba stosowania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji, każdorazowe jego przedłużenie może następować na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy.

§ 8. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór pouczenia o przysługujących oskarżonemu w wypadku zastosowania tymczasowego aresztowania uprawnieniach: do składania wyjaśnień, do odmowy składania wyjaśnień lub odmowy odpowiedzi na pytania, do informacji o treści stawianych zarzutów, do przeglądania akt w części zawierającej treść dowodów wskazanych we wniosku o tymczasowe aresztowanie, do dostępu do pierwszej pomocy medycznej, jak również uprawnieniach wskazanych w art. 72 § 1, art. 78 § 1, art. 249 § 5, art. 252, art. 254 § 1 i 2, art. 261 § 1, 2 i 2a oraz art. 612 § 1, mając na względzie konieczność zrozumienia pouczenia także przez osoby niekorzystające z pomocy obrońcy.

Art.  264.  [Obowiązek zwolnienia tymczasowo aresztowanego]

§ 1. W razie uniewinnienia oskarżonego, umorzenia lub warunkowego umorzenia postępowania, warunkowego zawieszenia wykonania kary, wymierzenia kary pozbawienia wolności odpowiadającej co najwyżej okresowi tymczasowego aresztowania, skazania na karę łagodniejszą niż pozbawienie wolności albo w razie odstąpienia od wymierzenia kary, zarządza się niezwłoczne zwolnienie tymczasowo aresztowanego, jeżeli nie jest on pozbawiony wolności w innej sprawie.

§ 2. W razie skazania oskarżonego tymczasowo aresztowanego na karę inną niż wymieniona w § 1 albo w razie umorzenia postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i orzeczenia środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu go w zakładzie zamkniętym, sąd, po wysłuchaniu obecnych stron, wydaje postanowienie co do dalszego stosowania tymczasowego aresztowania.

§ 2a. W razie umorzenia postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i orzeczenia środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu go w zakładzie zamkniętym można zastosować tymczasowe aresztowanie.

§ 3. W wypadku prawomocnego orzeczenia środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu sprawcy w zakładzie zamkniętym można zastosować tymczasowe aresztowanie do czasu rozpoczęcia wykonywania środka, jednak nie dłużej niż na okres 3 miesięcy, z możliwością jednorazowego przedłużenia w szczególnie uzasadnionym wypadku na kolejny miesiąc.

§ 4. Tymczasowe aresztowanie w wypadku orzeczenia środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu sprawcy w zakładzie zamkniętym wykonuje się w warunkach umożliwiających stosowanie odpowiedniego postępowania leczniczego, terapeutycznego, rehabilitacyjnego oraz resocjalizacyjnego.

Art.  265.  [Data początkowa tymczasowego aresztowania]

Okres tymczasowego aresztowania liczy się od dnia zatrzymania.

 

Jak należy rozumieć wskazane wyżej przepisy ?

Na wstępie wskazać należy, że aby uprawniony organ procesowy mógł zastosować środek zapobiegawczy, musi zostać spełniona co najmniej jedna ze szczególnych podstaw,a także muszą być zrealizowane podstawy ogólne dotyczące stosowania środków zapobiegawczych, w tym podstawa dowodowa i dotycząca celu stosowania środków zapobiegawczych.

Zarówno obawa ucieczki lub ukrycia się, jak i nakłaniania do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo utrudnianie postępowania karnego w inny bezprawny sposób muszą być uzasadnione, a zatem realne – znajdujące oparcie w okolicznościach sprawy lub materiale dowodowym, a nie tylko hipotetyczne. Do przyjęcia przesłanki z art. 258 § 1 pkt 1 nie jest konieczne dokonanie ustaleń, z których wynikałoby, iż podejrzany z całą pewnością podejmie próbę takich działań, wystarczająca jest w tym zakresie uzasadniona obawa nastąpienia takich działań. Przykładowo obawa taka może zachodzić w przypadku wcześniejszego poszukiwania podejrzanego (oskarżonego) listem gończym. Przepis art. 258 § 1 pkt 1 wymienia przykładowo sytuacje, w których zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego. Świadczy o tym użyty w tym przepisie zwrot „zwłaszcza”. Ustawodawca jako przykładowe sytuacje podał brak możliwości ustalenia tożsamości oraz brak stałego miejsca pobytu w kraju. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 17.04.2008 r., WZ 27/08, OSNwSK 2008, poz. 926, wyraził zasługujący na aprobatę pogląd, że obawa ucieczki lub ukrywania się podejrzanego musi być uzasadniona w takim znaczeniu tego słowa, że z materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania przygotowawczego muszą wynikać okoliczności wskazujące na możliwość bezprawnego utrudniania postępowania przez podejrzanego. Dopiero te okoliczności, występujące w konkretnej sprawie, mogą stanowić podstawę przyjęcia, że zachodzi przesłanka stosowania środka zapobiegawczego określona w art. 258 § 1 pkt 1. Istnienie zatem możliwości swobodnego poruszania się obywateli polskich w granicach strefy Schengen nie stanowi jeszcze wystarczającej samoistnej podstawy do uznania, że występuje uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się podejrzanego.

W orzecznictwie przyjmuje się, że nieodbieranie wezwań oraz niestawiennictwo przed organem procesowym, a także brak na terenie Rzeczypospolitej stałego oraz czasowego miejsca zameldowania stanowią uzasadnioną obawę ukrywania się podejrzanego (oskarżonego). Niewątpliwie okolicznością wskazującą na uzasadnioną obawę ucieczki lub ukrycia się podejrzanego (oskarżonego) jest uzyskanie przez organy ścigania lub wymiaru sprawiedliwości jakichkolwiek dowodów wskazujących na planowanie ucieczki, np. nabycie fałszywych dokumentów czy też biletów na podróż. Sąd Najwyższy w wyroku z 28.05.1946 r., K 371/46, OSN 1947/2, poz. 31, wyraził pogląd, że sam wyjazd oskarżonego bez podania kierunku nie stanowi jeszcze wystarczającego dowodu uchylania się od sądu, jeżeli nie zostało stwierdzone, że podejrzany (oskarżony) nie ma zamiaru powrócić do miejsca zamieszkania.
Obawę ucieczki lub ukrywania się może uzasadniać, w rozumieniu art. 258 § 1 pkt 1, obok podanych wcześniej przykładów także np. opuszczenie stałego miejsca zamieszkania, wcześniejsze ukrywanie się i związane z tym poszukiwanie listem gończym, porzucenie pracy, podjęcie próby nielegalnego przekroczenia granicy, podjęcie starań o wydanie wizy i paszportu w sytuacji, gdy nie jest to uzasadnione żadnymi racjonalnymi względami poza zamiarem ucieczki lub ukrycia się, a także wówczas, gdy osobą zatrzymaną i jednocześnie podejrzaną o popełnienie przestępstwa jest osoba, która wcześniej, gdy była pozbawiona wolności na podstawie orzeczenia sądu, sama uwolniła się z zakładu karnego, lub też gdy korzystała z czasowego opuszczenia zakładu karnego, bez usprawiedliwionej przyczyny nie powróciła w wyznaczonym terminie (Grzegorczyk, Tylman, Postępowanie, 2011, s. 590; R.A. Stefański, Środki zapobiegawcze…, s. 46; J. Izydorczyk, Praktyka…, s. 19; K. Eichstaedt, Czynności sądu…, s. 75).

Przez pojęcie braku stałego miejsca pobytu należy rozumieć nie tyle brak zameldowania na stałe w kraju, ile faktyczne nieprzebywanie przez dłuższy czas w określonym miejscu. Jeżeli jednak podejrzanym o popełnienie przestępstwa jest cudzoziemiec przebywający np. w Polsce czasowo, to okoliczność ta nie powinna automatycznie prowadzić do wniosku, że zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się, skoro nie ma on w Polsce stałego miejsca pobytu.

W praktyce częstym zjawiskiem są wnioski prokuratora o tymczasowe aresztowanie osób, których miejsce pobytu nie jest znane, z faktu tego zaś prokurator wyciąga wniosek, że zachodzi uzasadniona obawa ukrywania się podejrzanego. Odnosi się to przede wszystkim do podejrzanych o przestępstwo niealimentacji (art. 209 k.k.), a także fizycznego i moralnego znęcania się (art. 207 k.k.). Tymczasowe aresztowanie otwiera bowiem drogę do wydania przez prokuratora postanowienia o poszukiwaniu podejrzanego listem gończym (art. 279 § 1 k.p.k.). Wydaje się jednak, że sam fakt, iż podejrzany nie przebywa w miejscu zamieszkania i nie jest znane miejsce jego aktualnego pobytu, nie może jeszcze stanowić podstawy sformułowania wniosku, że ukrywa się on przed organami ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza gdy nic nie wskazuje, aby wiadomo mu było o toczącym się przeciwko niemu postępowaniu karnym.

Z mataczeniem w sprawie jako szczególną podstawą stosowania środka zapobiegawczego mamy przede wszystkim do czynienia wówczas, gdy podejrzany (oskarżony) nakłania do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień. Okoliczność ta najczęściej wynika z zeznań świadków nakłanianych do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień współpodejrzanych.

Obawy matactwa nie uzasadnia jednak fakt, że podejrzany (oskarżony) znał osobiście większość świadków, zwłaszcza w sytuacji gdy nie stwierdzono, aby usiłował wpływać na świadków (por. postanowienie SN z 24.08.2007 r., WZ 33/07, OSNwSK 2007, poz. 1868). Podobnie także obawy matactwa ze strony podejrzanego nie może uzasadniać fakt niezatrzymania wszystkich członków grupy przestępczej, do której należał podejrzany.

Odnosząc się do szczególnej podstawy stosowania wyłącznie tymczasowego aresztowania dotyczącej surowej kary grożącej podejrzanemu (oskarżonemu), należy przede wszystkim zwrócić uwagę, że art. 258 § 2 w istocie określa dwie szczególne podstawy stosowania tego środka zapobiegawczego, które są związane z surową karą. Pierwsza dotyczy sytuacji, gdy podejrzanemu (oskarżonemu) zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, natomiast druga dotyczy wymierzenia nieprawomocnym wyrokiem przez sąd pierwszej instancji kary pozbawienia wolności nie niższej niż 3 lata. W obu wypadkach zastosowanie tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania karnego może być uzasadnione grożącą podejrzanemu (oskarżonemu) surową karą.

W związku z istniejącą rozbieżnością w orzecznictwie Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Sądu Najwyższego z pytaniem prawnym w celu uzyskania odpowiedzi, czy przesłanki określone w art. 258 § 2 stanowią samodzielne i wystarczające podstawy do zastosowania (przedłużenia stosowania) tymczasowego aresztowania, a tym samym tworzą domniemanie, że podejrzany może podjąć działania zakłócające prawidłowy tok postępowania, co zwalnia z powinności wykazywania konkretnych okoliczności godzących w prawidłowy tok postępowania. Rozstrzygając tę kwestię, Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę z 19.01.2012 r., I KZP 18/11, OSNKW 2012/1, poz. 1. Stwierdził w niej, że podstawy stosowania tymczasowego aresztowania określone w art. 258 § 2, przy spełnieniu przesłanek wskazanych w art. 249 § 1 i art. 257 § 1 i przy braku przesłanek negatywnych określonych w art. 259 § 1 i 2, stanowią samodzielne przesłanki szczególne stosowania tego środka zapobiegawczego.

Warto zwrócić uwagę, że Sąd Najwyższy wyraził pogląd prawny, według którego groźba surowej kary rodzi domniemanie, że osoby podejrzewane o popełnienie przestępstwa lub oskarżone o to mogą podejmować próby bezprawnych działań destabilizujących prawidłowy tok postępowania. Każde przedłużanie tymczasowego aresztowania jest decyzją procesową autonomiczną wobec tej, która została podjęta w czasie orzekania w przedmiocie zastosowania tego środka zapobiegawczego oraz uprzednich decyzji procesowych o jego przedłużeniu.

Poręczenie majątkowe w postępowaniu karnym – co musisz wiedzieć

Poręczenie majątkowe w postaci pieniędzy, papierów wartościowych, zastawu lub hipoteki może złożyć oskarżony albo inna osoba. Wysokość, rodzaj i warunki poręczenia majątkowego, a w szczególności termin złożenia przedmiotu poręczenia, należy określić w postanowieniu, mając na względzie sytuację materialną oskarżonego i składającego poręczenie majątkowe, wysokość wyrządzonej szkody oraz charakter popełnionego czynu.

Osobę składającą poręczenie majątkowe zawiadamia się o każdorazowym wezwaniu oskarżonego do stawiennictwa. Stanowiące przedmiot poręczenia wartości majątkowe lub zobowiązania ulegają przepadkowi albo ściągnięciu w razie ucieczki lub ukrycia się oskarżonego. W wypadku utrudniania w inny sposób postępowania karnego można orzec przepadek lub ściągnięcie tych wartości. Orzekając w przedmiocie przepadku lub ściągnięcia wartości majątkowych stanowiących przedmiot poręczenia, sąd może orzec częściowy przepadek lub ściągnięcie tych wartości, stosując wówczas wobec oskarżonego ponadto inny jeszcze środek zapobiegawczy, z uwzględnieniem wymogów art. 258 § 4, z wyjątkiem tymczasowego aresztowania. Ulegające przepadkowi przedmioty poręczenia lub ściągnięte sumy poręczenia majątkowego przekazuje się lub przelewa na rzecz Skarbu Państwa; pokrzywdzony ma wówczas pierwszeństwo zaspokojenia na nich swoich roszczeń wynikających z przestępstwa, jeżeli w inny sposób nie można uzyskać naprawienia szkody. Z chwilą ustania poręczenia majątkowego przedmiot poręczenia zwraca się, a sumę poręczenia zwalnia się, pod tym jednak warunkiem, że w razie prawomocnego skazania oskarżonego na karę pozbawienia wolności następuje to z chwilą rozpoczęcia odbywania przez niego kary. W razie niezgłoszenia się na wezwanie do odbycia kary stosuje się art. 268 § 1.  Cofnięcie poręczenia majątkowego staje się skuteczne dopiero z chwilą przyjęcia nowego poręczenia majątkowego, zastosowania innego środka zapobiegawczego lub odstąpienia od stosowania tego środka.

O przepadku przedmiotu poręczenia lub ściągnięciu sumy poręczenia orzeka z urzędu sąd, przed którym postępowanie się toczy, a w postępowaniu przygotowawczym na wniosek prokuratora – sąd właściwy do rozpoznania sprawy. Oskarżony, poręczający i prokurator mają prawo wziąć udział w posiedzeniu sądowym lub złożyć wyjaśnienia na piśmie. Oskarżonego pozbawionego wolności sprowadza się na posiedzenie, jeżeli prezes sądu lub sąd uzna to za potrzebne.

Czym jest poręczenie społeczne? Od pracodawcy, u którego oskarżony jest zatrudniony, od kierownictwa szkoły lub uczelni, których oskarżony jest uczniem lub studentem, od zespołu, w którym oskarżony pracuje lub uczy się, albo od organizacji społecznej, której oskarżony jest członkiem, można, na ich wniosek, przyjąć poręczenie, że oskarżony stawi się na każde wezwanie i nie będzie w sposób bezprawny utrudniał postępowania; jeżeli oskarżony jest żołnierzem, można przyjąć poręczenie od zespołu żołnierskiego, zgłoszone za pośrednictwem właściwego dowódcy.

Do wniosku o przyjęcie poręczenia zespół lub organizacja społeczna dołącza wyciąg z protokołu zawierającego uchwałę o podjęciu się poręczenia. We wniosku o przyjęcie poręczenia należy wskazać osobę, która ma wykonywać obowiązki poręczającego; osoba ta składa oświadczenie o przyjęciu tych obowiązków.

 

Adwokat Agnieszka Juchno-Marcjan